Over de vroege geschiedenis van Laos is nog niet veel bekend. Waarschijnlijk werd deze streek rond de Mekong minstens 10.000 jaar geleden bewoond Mon-Khmer- of de Hmongvolkeren. In de achtste eeuw werd het zuiden van Laos ingelijfd in het Khmer-rijk, het huidige Cambodja.
De eeuwen daarop stond het onder bewind van de zichzelf gekroonde koning Jayavarman II die regeerde over grote delen van Indochina. Deze dynastie hield stand tot de veertiende eeuw. Het noorden van Laos behoorde tot het beroemde Siamese koninkrijk van Sukhothai, het huidige Thailand. De Siamezen lijfden onder andere ook de tempelstad Luang Prabang in.
Het echte begin?
Velen menen dat de geschiedenis van Laos pas echt in de veertiende eeuw begint. De invloed van Sukhothai werd toen steeds minder en gelijkertijd nam de Laotiaanse prins en legerleider Cha Fa Ngum de macht over. In 1353 veroverde hij de hoofdstad Wieng Chan (nu Vientiane) met behulp van de Khmer.
1383 is het jaar dat het eerste Laotiaanse koninkrijk werd gesticht met de naam 'Lan Xang' dat 'Land van de een miljoen olifanten' betekent. Dit koninkrijk hield stand tot 1707. Tot die tijd werd het meerdere malen aangevallen door buurlanden Siam, Birma en Vietnam.
De Franse kolonisatie
In 1707 viel Laos uit elkaar in drie delen: Luang Prabang, Vientiane en Champassak. De buurlanden bevochten elkaar wie deze gebieden mocht inlijven. Honderd jaar later was Siam de grote winnaar. Maar ook dit hield niet lang stand want in 1893 kwam er bemoeienis vanuit Europa. In dat jaar namen de Fransen de macht in Laos over en werd het opgenomen als het 'protectoraat Laos' als onderdeel van de Unie van Indochina.
Hiertoe behoorden ook Vietnam en delen van China. Daarom zie je nog veel Franse invloeden in deze landen. Mooie voorbeelden van de Franse architectuur zie je onder andere in Luang Prabang. Kijk hier niet op van een heuse Franse baguette met paté.
De Fransen troffen in de negentiende eeuw een vrijwel leeg land aan en promoveerden Luang Prabang tot hoofdstad. De tot dan toe heersende Siamezen moesten toen dit gedeelte van Laos afstaan. Toch bevochten de Fransen en Siamezen elkaar nog lange tijd in dit gebied. Laos had in die tijd nauwelijks vaste grenzen maar die werden door deze oorlogen werden steeds meer bepaald.
In 1907 was het land een duidelijke staat geworden. Tot de Tweede Wereldoorlog liet Frankrijk Laos behoorlijk zijn lot over. De Fransen hadden het te druk met de eigen oorlogen en bovendien had Laos niet veel te bieden.
In de Tweede Wereldoorlog bezetten de Japanners Laos. Toen in 1946 de oorlog voorbij was, pikten de Fransen het weer in. Lang duurde de Franse overheersing niet. Begin jaren vijftig leden de Fransen een gevoelige nederlaag in de Eerste Indochinese Oorlog en verloor het de macht in Laos. In 1954 werd Laos onafhankelijk en werd het erkend door het Verdrag van Genève.
Secret War
Dat Laos eindelijk onafhankelijk was, betekende nog niet dat er rust in de tent was. Drie prinsen streden om de macht én zowel de Amerikanen als de Russen bemoeiden zich met de politieke macht. Het gevolg was politieke onrust en verschillende burgeroorlogen. Tegelijkertijd kreeg het communisme steeds meer grip op het land en de omliggende regio.
De oorzaak hiervan lag vooral in de slechte leefomstandigheden en uitbuiting van de bevolking door de leidende elite van Laos. Hierdoor kreeg de Pathet Lao, een communistische groep in Laos, steeds meer steun. Dit tot frustratie van de Amerikanen die het communisme als grote vijand zagen.
Van 1964 tot 1973 was Laos een zeer bloedig slagveld en verkeerde het in de zogeheten 'Secret War'. Hierover is nog steeds weinig over bekend. Veel speelde zich in het geheim af. Laos werd niet bij eigen naam genoemd, maar men sprak over 'The Other Theatre'. Vele Laotianen hadden geen idee wat er toen met hun land gebeurde en wie de bommen gooide.
De opmaat van deze oorlog was de staatsgreep in 1960. Deze werd gepleegd met de steun van de Amerikanen om de groeiende communistische invloed in te dammen. Dit was het begin van de Tweede Indochinese Oorlog, beter bekend als de Vietnamoorlog. Het Noord-Vietnamese leger gebruikte het noorden en oosten van Laos om het zuiden van Vietnam te bevoorraden via de zogenaamd 'Ho Chi Minh Trail'.
De Amerikanen bestookten deze route samen met een huurlingenleger van de Hmong, een lokale Laotiaanse bevolkingsgroep uit de noordelijke bergen. De laatste verkenden de route en de Amerikanen bombardeerden vervolgens met zware middelen het gebied.
Op Laos zijn toen meer bommen gevallen dan in de hele Tweede Wereldoorlog. Maar liefst 1,1 miljoen ton! Nog steeds lijden de Laotianen onder gevolgen hiervan. Op en rond de gebombardeerde gebieden rijden nog steeds witte landrovers met het blauwe UXO-logo (unexploded ordnance). De meeste bommen zijn gevallen rond de Plain of Jars in het noorden en langs de grens met Vietnam waar de Ho Chi Minh Trail lag.
Zowel de Verenigde Staten en Vietnam hebben het grondgebied van Laos gebruikt om hun oorlog uit te vechten. Niet alleen werd er een onwaarschijnlijk aantal bommen door de Amerikanen op Laos gegooid, ook werden er door de Amerikanen mannen van de Hmong opgeleid om aan de kant van de VS en de koning van Laos te vechten. Vele Laotianen vonden de dood tijdens de gevechten. Vietnam 'gebruikte' vervolgens grote delen van Laos om hun leger, bestaande uit ruim 70.000 soldaten, te stationeren.
Lao People's Democratic Republic
In 1975 was de Vietnamoorlog voorbij en kreeg het communisme grip op Vietnam, Cambodja en Laos. Het Laotiaanse koningshuis werd ontbonden en de Lao People's Democratic Republic werd uitgeroepen. De koninklijke familie werd in een interneringskamp geplaatst. De koning stierf hier op 13 mei 1978 en ook zijn vrouw en zoon overleden in gevangenschap.
De jongste zoon van de koning, prins Sauryavong Savang, levend in ballingschap, treedt op als hoofd van de familie in naam van kroonprins Soulivong Savang, de zoon van de overleden kroonprins. Deze prins en zijn broer ontsnapten in 1981.
Van het lot van de overige kinderen en verdere familie is niets bekend. Ze zijn waarschijnlijk vermoord of overleden door de slechte behandeling in gevangenschap. Veel gegevens over het voormalige koningshuis zijn in nevelen gehuld en weinig Laotianen zijn op de hoogte van deze geschiedenis.
Sinds de nieuwe staat zijn meer dan 400.000 Laotianen voor het communistische bewind gevlucht. Tot de jaren negentig verbleven de Vietnamezen in Laos om het regime te ondersteunen. Met de economie ging het steeds slechter evenals het communistische regime.
Het overgaan naar een markteconomie in 1986 heeft het land nog niet veel verder geholpen. Begin jaren negentig werden de banden met de Sovjet-Unie verbroken. In 1991 werden de bekende communistische symbolen, de hamer en de sikkel, uit de vlag verwijderd en kreeg de vrije economie meer doorgang.
In het jaar 2000 werd het land opgeschrikt door bomaanslagen in Vientiane. Deze werden niet opgeëist maar men vermoed dat de Hmong erachter zitten. Deze etnische groep uit het noorden van Laos voelt zich onderdrukt en raken met enige regelmaat in conflict met het regeringsleger. Ook in 2003 pleegden de Hmong aanslagen. Dat de regering hier geen openheid in zaken aan geeft, blijkt uit de arrestatie van enkele buitenlandse journalisten die een reportage over deze kwestie wilden maken.
Nog steeds heeft de communistische partij de macht en gaat nieuwe beleidsvoering traag. Maar langzamerhand kruipt Laos uit de economische malaise en lijkt het een steeds meer open maatschappij te worden. Nog altijd leeft een groot deel van de bevolking van de zelfvoorzienende landbouw, al is het opkomende (eco)toerisme een nieuwe bron van inkomsten. Het land raakt in een steeds meer stabiele politieke situatie en het reizen is een stuk veiliger.
750.080
